TS. Tạ Thu Thủy cho rằng, trong những năm qua, có nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất được phát hiện qua theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra. Có nhiều kết luận thanh tra đã công bố nhưng không thể triển khai thi hành, kéo dài thời gian thực hiện dẫn đến lãng phí nguồn lực. Nhiều kết luận thanh tra phát hiện ra các sai phạm vi phạm pháp luật về đầu tư, đất đai có giá trị rất lớn, trong thời gian dài, việc khắc phục và xử lý gặp nhiều khó khăn. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất: (i) Một số nội dung kiến nghị xử lý kinh tế, xử lý trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến vi phạm pháp luật về đầu tư, đất đai trong kết luận thanh tra chưa bám sát tính thực tiễn, tính pháp lý chưa đầy đủ và thuyết phục; (ii) kết luận thanh tra liên quan đến nhiều chủ thể nên việc thực hiện đòi hỏi mất nhiều thời gian; (iii) kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất thường có phạm vi rộng, thời kỳ thanh tra dài, nội dung thanh tra phức tạp, có những vi phạm xảy ra đã lâu, có dự án từ 10-15 năm, xuất phát từ lỗi của nhà đầu tư nhưng lại liên quan đến đối tượng thứ ba ngay tình hay có tổ chức pháp nhân đã giải thể, cá nhân cũng đã chết; (iv) sự phối hợp của các cơ quan chức năng như thanh tra, kiểm tra, thuế, ngân hàng, công an trong việc đôn đốc thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất chưa được chặt chẽ và đồng bộ, khó dứt điểm.

Để xử lý khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất, một trong những nguyên tắc được xác định là “nắm chắc tình hình thực tế, chỉ rõ điều, khoản, văn bản pháp luật liên quan, thẩm quyền giải quyết thuộc cấp nào, phương án xử lý, tháo gỡ để bảo đảm hài hoà lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp, người dân nhưng không hợp thức hoá sai phạm”. Cần thiết phải phân loại, lập danh mục nhóm vướng mắc sẽ được giải quyết sau khi những văn bản, quy định mới về pháp luật đất đai có hiệu lực; nhóm vướng mắc thuộc thẩm quyền của địa phương; nhóm vướng mắc thuộc trách nhiệm của các bộ, ngành, cơ quan Trung ương; nhóm vướng mắc thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ và Quốc hội.

Theo đó, bên cạnh việc tổng kết thực tiễn, để có luận cứ khoa học đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách pháp luật và nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất cần thiết phải có nghiên cứu sâu hơn tiếp cận từ những góc nhìn về lý luận, pháp lý, thực tiễn về vấn đề này.

Trên cơ sở mục tiêu chung là đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật và tổ chức thực hiện xử lý khó khăn, vướng mắc trong thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất, Đề tài dự kiến triển khai 03 nội dung: Nội dung 1, những vấn đề chung về xử lý khó khăn, vướng mắc trong thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất; Nội dung 2, thực trạng chính sách pháp luật và thực tiễn xử lý khó khăn, vướng mắc trong thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất; Nội dung 3, đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật và tổ chức thực hiện xử lý khó khăn, vướng mắc trong thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất.

Phát biểu góp ý cho thuyết minh đề tài, ThS. Hoàng Hưng, Vụ trưởng Vụ I, Thanh tra Chính phủ cho rằng, nội dung nghiên cứu có tính mới, cấp thiết trong giai đoạn hiện nay vì thực tế cho thấy tồn đọng kết luận thanh tra tại Thanh tra Chính phủ ngày càng nhiều mà không thể kết thúc. Về phạm vi nghiên cứu, Thuyết minh cần giới hạn trong khoảng thời gian 10 năm của Thanh tra Chính phủ để từ đó đưa ra giải pháp, kiến nghị cho các địa phương tham khảo. Kết quả nghiên cứu của đề tài nên mở rộng cách tiếp cận xa hơn so với Đề án của Quốc hội.

ThS. Văn Tiến Mai, Phó Cục trưởng Cục V, Thanh tra Chính phủ nhận xét, về cơ bản, Thuyết minh đề tài đã đề cập tới vấn đề có tính thời sự và có nhiều nguyên nhân dẫn đến vướng mắc, khó khăn thực hiện kết luận thanh tra. Vì vậy, đề tài cần được nghiên cứu tổng thể, phân định rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan trong thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất. Ngoài ra, cần nghiên cứu thêm sự phối hợp về vai trò, trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong thực hiện kết luận thanh tra liên quan đến dự án có sử dụng đất.

TS. Nguyễn Huy Hoàng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra thể hiện sự nhất trí với ý kiến của hai thành viên phản biện. Ngoài ra, TS. Nguyễn Huy Hoàng yêu cầu đề tài nên bổ sung thêm  cộng tác viên làm việc tại Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra và các cục, vụ thuộc Thanh tra Chính phủ để đảm bảo đầy đủ thông tin, số liệu. Phần nội dung 1 cần được tiếp cận tổng thể lý luận, từ đó nội dung 2 đánh giá, tổng hợp theo nhóm vấn đề. Nội dung 3, các giải pháp và kiến nghị được đưa ra cần mang tính điển hình để áp dụng cho các dụ án cụ thể.

Kết thúc cuộc họp, TS. Nguyễn Văn Thanh kết luận, việc nghiên cứu đề tài là cần thiết. Tuy nhiên, để kết quả nghiên cứu có tính khả thi, việc nghiên cứu cần tập trung, giới hạn rõ xử lý vướng mắc, khó khăn liên quan đến đất đai trong thực hiện kết luận thanh tra. Trên cơ sở đó, thuyết minh đề tài cần thay đổi phạm vi, mục tiêu, đối tượng nghiên cứu để phù hợp với tình hình mới.

Với kết quả cho điểm của Hội đồng, đề tài đã được thống nhất thông qua, Chủ nhiệm đề tài tiếp thu ý kiến của Hội đồng để tiếp tục hoàn thiện thuyết minh.

Tin: Đậu Hiền

Ảnh: Hữu Thắng